TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Tarım ve Orman Bakanlığı ile bağlı ve ilgili kuruluşların 2023 yılı bütçe teklifleri ile ilgili sunum yapan Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, tarım ve orman faaliyetlerini ulusaldan küresele taşıma çabası içinde olduklarını söyledi.
Rusya-Ukrayna savaşının, küresel gıda arzına olumsuz etkisinin 22 Temmuz’da İstanbul’da yapılan anlaşmayla çözüme kavuştuğuna vurgu yapan Kirişci, şöyle devam etti:
“Sayın Cumhurbaşkanı’mız bütün dünyaya örnek olacak bir diplomasi trafiği yürütmüş ve BM ile bu darboğaz aşılmıştı. 29 Ekim itibarıyla tahıl koridorundan 9,3 milyon ton tahıl taşınmış, bunun yüzde 61’i Avrupa, yüzde 26’sı Asya, yüzde 13’ü Afrika ülkelerine ulaştırılmıştır. BM’nin en az gelişmiş ülkeler kategorisinde yer alan ülkelere giden tahılın oranı ise sadece yüzde 5,9’dur. Ukrayna tahılının alıcıları, maalesef yoksul olmayan ülkelerdir.
Türkiye olarak, gıda sıkıntısı çeken ülkelerin daha fazla yararlanması şartıyla ilk dönemi 19 Kasım’da sona erecek olan tahıl koridorunun ikinci dört aylık dönemde de açık tutulmasını arzu ediyorduk. Maalesef son yaşanan gelişmeyle Rusya’nın konu ile ilgili almış olduğu aksiyon, ‘yeniden başa mı dönülüyor?’ sorusunu gündeme getirmiştir.”
TARIM VE GIDA İHRACATINDA 30 MİLYAR DOLAR BEKLENTİSİ
Uyguladıkları politikalarla hem üretici hem de tüketicinin yanında olduklarının altını çizen Bakan Kirişci, tarım sektörünün son 19 yılın 15’inde büyüme gösterdiğini söyledi.
“Tarımsal hasılamız, 2002 yılında 25,1 milyar dolardan yüzde 78,1 artışla 2021 yılında 44,7 milyar dolara yükseldi. Tarımsal ihracatta, dikkate değer bir artış trendi içinde. Tarım ve gıda ürünleri ihracatımız 2002’de 3,8 milyar dolar iken, 2021’de 6,5 katına çıkarak 25 milyar dolara ulaştı. Fındık, kuru üzüm, kayısı, incir, ayva ve buğday unu ihracatında dünyada birinci sıradayız. Son 20 yılda 87 milyar dolar dış ticaret fazlasıyla, tarım ve gıda ürünlerinde net ihracatçıyız. Ocak-Eylül 2022 döneminde ihracatımız 21,2 milyar dolar ile önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 22 arttı. Aynı dönemde 17,4 milyar dolar ithalat gerçekleşmiş olup dış ticaretimiz 3,8 milyar dolar fazla verdi. Yılsonu itibarıyla tarım ve gıda ürünleri ihracatımızın 30 milyar dolara ulaşmasını bekliyoruz.”
BİTKİSEL ÜRÜNLERDE TÜM ZAMANLARIN REKORUNU KIRACAĞIZ
Bitkisel üretimin 2022 yılında 127,6 milyon tona ulaşmasını beklediklerini dile getiren Tarım Bakanı Kirişci, bu rakamın bitkisel üretimde tüm zamanların rekoru olacağını vurguladı.
1 Ekim’den itibaren Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) e-Devlet Kapısı’ndan erişim imkânı sağlandığını, bugün itibarıyla e-Devlet üzerinden 440 binden fazla ÇKS belgesi oluşturulduğunu bildiren Kirişci, mazot ve gübre desteklerinin öne çekilmesiyle çiftçilerin, ekim döneminde girdi maliyetlerini düşünmeden üretim yapabileceklerini söyledi.
Kirişci, şöyle konuştu:
MAZOT VE GÜBRE DESTEKLERİ İÇİN BAŞVURULAR BAŞLADI
“ÇKS’ye kayıtlı hububat üreten çiftçilerimize, 2022 yılı üretim dönemine ait mazot ve gübre desteklerini, 2023 Mart ayı yerine bu yıl içinde ödemeye başlayacağız. Bundan böyle söz konusu destekler çiftçilerimize nakit olarak verilmeyecek, Ziraat Bankası kartlarına yüklenecek. Başvurular internet ve mobil bankacılık da dâhil olmak üzere bugün itibarıyla başladı. Çiftçilerimiz, kartlarına tanımlanan destekleme ödemelerini sadece mazot ve gübre alımında kullanabilecek. Ayrıca Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatiflerinin verdiği 100 bin lira tutarındaki faizsiz kredi miktarını 200 bin liraya çıkardık. Bunun 100 bin liralık kısmı yine ayni olarak sadece mazot ve gübre alımında kullanılmak üzere banka kartlarına yüklenecek.”
TARIMSAL DESTEKLER İÇİNDE HAYVANCILIĞIN PAYI YÜZDE 25’E ÇIKTI
2002’den bugüne, hayvancılık desteklerinin tarımsal destek içindeki payını yüzde 4,4’ten yüzde 25’e çıkardıkları bilgisini veren Kirişçi, “Büyükbaş hayvan sayımızda 9,9 milyondan yüzde 81 artışla 17,9 milyon başa; küçükbaş hayvan sayımızda 32 milyondan yüzde 83 artışla 58,5 milyon başa ulaşarak Avrupa’da birinci sıraya yükseldik. Kanatlı hayvan varlığımızı 251 milyondan yüzde 59 artışla 398 milyona; arılı kovan sayımızı 4,2 milyondan yüzde 107 artışla 8,7 milyona çıkardık” dedi.
Su ürünleri üretimini 2002’ye kısayla yılsonu itibarıyla 8,5 katına çıkararak 515 bin tona yükselttiklerine işaret eden Kirişci, “Levrek ve çipura üretiminde dünyada birinci, gökkuşağı alabalığında ikinciyiz. Su ürünlerinde 2021 yılında 1,4 milyar dolar ihracat gerçekleştirdik. Türk somonunda 2021 ihracatı 130 milyon dolar iken, bu yılın sadece ilk dokuz ayında 230 milyon dolar ihracata ulaştık.” diye konuştu.
Desteklemelerin tarımsal üretimin halen en güçlü enstrümanlarından biri olduğunu vurgulayan Kirişci, “Tarımsal destek miktarını 2002’de 1,8 milyar lira iken, 2022’de 22 katına çıkararak 39,2 milyar liraya yükselttik. Son 20 yılda çiftçimize cari değerle yaklaşık 500 milyar liraya yakın tarımsal destek sağladık.” diye konuştu.
Tarım sigortası ile sigorta poliçe bedelinin yüzde 67’sine kadarını karşıladıklarını dile getiren Kirişci, “Konya’da başladığımız Gelir Koruma Sigortası’nı ülke geneline yaygınlaştırıyoruz. Buna göre buğdayda verim kaybı ve fiyat dalgalanmalarına bağlı olarak çiftçinin gelir kaybı riskini teminat altına alıyoruz.” ifadesini kullandı.
YAKLAŞIK 1 MİLYON GIDA DENETİMİ YAPILDI
Tarım Bakanı Kirişci, Ekim ayı itibarıyla 7 bin 500 denetçiyle yaklaşık 1 milyon gıda denetimi yaptıklarını, ürün kayıplarını önlemek, verim ve kaliteyi artırmak amacıyla, bitki hastalık ve zararlılarına karşı mücadeleyi aralıksız sürdürdüklerini dile getirdi.
Gıda arz güvenliği probleminin Ar-Ge ve yenilikçilik temelli verimlilik artışlarıyla çözülebileceğini belirten Kirişci, “Hiç kimse merak etmesin. Başta tohum olmak üzere, bu ülkenin kendine has her bir tarımsal değeri korumamız altındadır” dedi.
Araştırma enstitüleri bünyesindeki 32 gen bankasında 318 bin genetik materyali, Tohum Gen Bankası’nda 4 bin 294 türe ait 119 bin 175 tohum örneğini, Arazi Gen Bankası’nda 107 türe ait 10 bin 55 canlı örneğini koruduklarını bildiren Kirişci, dünyada ender rastlanan bir çalışma örneği olarak 1000 türde soğanlı ve yumrulu doğal süs bitkisini (geofit) muhafaza altına aldıklarını söyledi. Kirişci, Hayvancılık Gen Bankası’nda ise 18 küçükbaş, 7 büyükbaş ve 5 at ırkına ait 88 bin genetik materyali sakladıklarını hatırlattı.
Tarım arazilerinin korunmasının ve üretime kazandırılmasının öncelikleri olduğunu belirten Kirişci, mevzuatta yaptıkları değişiklikle Yeter Gelirli Arazi Büyüklüğü altında satış ve miras yoluyla tarım arazilerinin bölünmesinin önüne geçtiklerini ve ülke genelinde toplam 9,2 milyon hektarlık 429 büyük tarımsal ovayı sit alanı ilan ettiklerini dile getirdi.
BAKANLIK BÜTÇESİ 133,7 MİLYAR LİRA, DESTEK BÜTÇESİ 54 MİLYAR LİRA
Bütçe rakamlarına ilişkin bilgiler veren Kirişci, “2023 yılı bütçesi, geçtiğimiz yıla göre yüzde 106,9 artışla 133,7 milyar lira olarak teklif edilmiştir. Bu yıl, tarımsal desteklemeler bütçemizin yüzde 40,4’ünü oluşturmaktadır. Geçen yıla göre yüzde 109 artışla 54 milyar liraya ulaşacaktır. Yatırımcı kuruluşlarımızdan, DSİ’nin bütçesi yüzde 104,4 artışla 51,1 milyar lira, Orman Genel Müdürlüğü bütçesi yüzde 109 artışla 13 milyar lira olarak teklif edilmiştir.” dedi.
Bakan Kirişci, üretimde ve yönetimde gençliğin dinamizmi ve vizyonundan faydalanmak amacıyla Tarım Orman Gençlik Konseyi kuracaklarını da kaydetti.
