2023’te Dünya siyasetinde ve diplomaside birçok kritik gelişme yaşandı… Doğal felaketler, seçimler, diplomatik krizler ve anlaşmazlıkların yaşandığı 2023’te önceki yıldan devam eden Rusya-Ukrayna savaşı ile birlikte Orta Doğu’da da tansiyon yükseldi.
RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI
2022 yılında başlayan ve uluslararası kamuoyunun gündemine oturan Rusya-Ukrayna savaşı devam ederken bölgede ölü ve yaralı sayısı her geçen gün artmaya devam etti. Taraflar arasında anlaşmazlık devam ederken, Türkiye ve Birleşmiş Milletler arabuluculuğunda yapılan tahıl koridoru anlaşması da Rusya’nın yılın ortalarında çekilmesiyle krizi artırdı. 24 Şubat 2022’de başlayan savaşta resmi verilere göre yüzbinlerce insan öldü ve yaşamını yitirdi. Hem Ukrayna’dan hem de Rusya’dan çok sayıda insan ülkesinden kaçmak zorunda kaldı.
TÜRKİYE DEPREMLERLE SARSILDI
Uluslararası kamuoyu, Şubat ayında Türkiye’de yaşanan depremlerle adeta şoke oldu. Ülkenin güneyini sarsan 7.8 büyüklüğündeki depremin yıkımı korkutucu boyutlara ulaşırken resmi verilere göre 59 binden fazla insan yaşamını yitirdi, yüz binlerce insan ise yaralandı.
İnsanlık dramının yaşandığı bölgede çok sayıda insan evsiz kalırken birçok ülke yardım için seferber oldu.
PARALI WAGNER GRUBU İSYAN ÇIKARDI
Rusya ile Ukrayna arasındaki savaş devam ederken Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i zorlayan bir olay yılın ortasında, Haziran ayında yaşandı… Rusya’da paralı askerlerden oluşan Wagner Grubu’nun sahibi Yevgeni Prigojin orduya karşı isyan çağrısı yaptı.
Wagner güçleri de bu çağrının ardından ülkenin güneyindeki Rostov-on-Don kentini ele geçirdi. Zırhlı askeri araçlar ve mevzilenen silahlı güçler nedeniyle kentte gerilim üst seviyeye çıkarken Putin, isyancıların yaptıklarını “sırtından bıçaklamak” diye tanımladı. Kısa süren isyanın ardından Wagner geri çekilirken bu olaydan birkaç ay sonra Wagner’in lideri Prigojin 23 Ağustos’ta şüpheli bir uçak kazasında yaşamını yitirdi.
TÜRKİYE’DE SEÇİM ATMOSFERİ
Türkiye 2023’ün ilk yarısında deprem felaketinden kısa bir süre sonra gerçekleşen seçimlerin atmosferine girdi… Yapılan milletvekili ve cumhurbaşkanı seçimleri ve sonrasındaki yansımaları uzun bir süre gündem olurken, Cumhurbaşkanı seçimlerinde Recep Tayyip Erdoğan’ın kazanması uluslararası kamuoyunun da gündemine oturdu.
DÜNYA’DA KRİTİK SEÇİMLER YAPILDI
Türkiye kamuoyu seçimlere kilitlenmişken, Dünya’nın birçok ülkesinde de kritik ve tartışma yaratan seçimler yapıldı… Nisan ayında Finlandiya’da yapılan seçimlerde ülkenin başbakanı Sanna Marin ve partisi SDP hezimete uğrarken bu sonuçlarla birlikte genç siyasetçi siyaseti bırakma kararı aldı. Ülkenin başına Petteri Orpo geldi.
Ocak ayında Çekya’da yapılan cumhurbaşkanı seçimlerinde de dikkat çekici bir gelişme yaşandı… Petr Pavel, Andrej Babis’i geride bırakarak ülkenin yeni cumhurbaşkanı oldu.
Türkiye ile aynı dönemde sandığa giden Yunanistan’da Mayıs seçimlerinden sonra erken seçime gidildi. 25 Haziran’da yapılan seçimlerin ardından hükümet kuruldu. Seçimden zaferle çıkan ise Kiriakos Miçotakis oldu ve Mayıs ayındaki seçimlerden sonra Cumhurbaşkanı Katerina Sakellaropoulou’nun geçici başbakan olarak atadığı Ioannis Sarmas’tan görevi devraldı.
Polonya’da da kritik bir seçim yapıldı… Ekim ayında yapılan seçimde eski başbakan Donald Tusk’ın önderliğinde muhalefet partileri zafer kazandı ve hükümet kurmayı başardı. Böylelikle PiS partisinin 8 yıl süren yönetimi sona erdi. Tusk, Aralık ayında başbakan olarak görevine başladı.
Temmuz ayında Başbakan Pedro Sanchez’in talebi üzerine erken seçime giden İspanya’da Sachez sandıktan çıkmayı başardı.
Kasım ayında ise Avrupa’yı şaşkına çeviren bir seçim sonucu ortaya çıktı… Hollanda’da yapılan seçimlerde aşırı sağcı siyasetçi Geert Wilders ve partisi Özgürlük Partisi (PVV) zaferle çıktı. PVV böylelikle ilk kez bir seçimden en büyük parti olarak çıkarken bu sonuç “Avrupa’da sağın yükselişi devam ediyor” olarak yorumlandı.
Yılın belki de en renkli seçimi ekonomik buhran içinde olan ve ekonomistlerin yüksek enflasyon sebebiyle zaman zaman Türkiye’ye benzettiği Arjantin’de gerçekleşti… Arjantin’de ilk turu Ekim ve ikinci turu Kasım ayında yapılan seçimlerde zaferi Javier Milei kazandı. ABD’nin eski başkanlarından Donald Trump’a benzetilen ve yaptığı açıklamalarla sık sık gündem olan Milei oyların yüzde 55’ini alarak ülkenin yeni devlet başkanı oldu. Milei seçimden önce Merkez Bankası’nı kapatma, pesoyu tedavülden kaldırma ve kamu harcamalarını azaltma gibi vaatlerde bulunmuştu.
İSRAİL-HAMAS SAVAŞI
2023’ün en endişe yaratan olayı ise Orta Doğu’da yaşandı… 7 Ekim’de Hamas’ın silahlı kanadı Kassam Tugayları’nın İsrail’e saldırması sonrasında başlayan savaş çok kısa bir sürede hızla yayıldı. İsrail ordusu orantısız güç kullanarak Filistin’de sivilleri hedef alırken binlerce insan yaşamını yitirdi.
Uluslararası kamuoyunun itidal çağrısına rağmen İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu savaşa devam etme sinyali verdi. Resmi verilere göre 2 binden fazla insan yaşamını yitirirken, çok sayıda sivil de yaralandı ve evlerini kaybetti.
